Premiera w House of Skills – spektakl interaktywny

Przywództwo

„Doświadczenie, które zmienia” to hasło, które towarzyszy działaniom House of Skills. Rozumiemy je na wiele sposobów, między innymi taki, aby proponować formy rozwojowe będące nośnikiem doświadczenia i doświadczania, które zaangażują uczestników do działania, poruszą ich emocje i w rezultacie doprowadzą do refleksji nad swoją postawą.

Szukamy form, które wyjdą poza intelektualne przyswajanie wiedzy, a zamiast tego uruchomią chęć nazywania i komunikowania swoich stanów emocjonalnych i zbudują otwartość, aby takie komunikaty usłyszeć oraz na nie reagować. Jednocześnie staramy kierować się praktycznością i pragmatyzmem – aby to, co proponujemy było efektywne, dostępne w niedługim czasie. Zależy nam na tym, aby uczestnicy warsztatów potrafili przenieść umiejętności do codziennego funkcjonowania.

Poszukiwania doprowadziły nas do wydarzenia rozwojowego, które nazywamy spektaklem interaktywnym. Spektakl oparty jest na metodzie dramy i czerpie z Teatru Forum.

Metoda

Drama to doświadczenie zawieszone między rzeczywistością a fikcją, które może mieć wpływ na prawdziwe życie. Wydobywa spontaniczne emocjonalne reakcje na zastaną sytuację. W dramie ważne jest samo działanie, zwiększa bowiem poczucie wpływu i wzmacnia odwagę do działania poza salą warsztatową.

Teatr Forum to interaktywna metoda pracy z grupą z pogranicza teatru i edukacji, stworzona przez brazylijskiego praktyka dramy, pedagoga, reżysera Augusto Boal’a. W Teatrze Forum występują aktorzy oraz prowadzący – Joker, którego zadaniem jest facylitacja procesu, tworzenie połączenia między publicznością i aktorami na scenie. W odróżnieniu od standardowego spektaklu teatralnego, w Teatrze Forum widzowie mogą wejść na scenę, wcielić się w rolę głównego bohatera i zmienić bieg wydarzeń – stąd ich nazwa: widzo-aktorzy. Uczestnicy mogą także zadać aktorom pytania dzięki zastosowaniu właściwej dramie techniki zwanej „gorącym krzesłem”. Pozwala ona dotrzeć do motywacji danego bohatera, lepiej poznać jego historię i relacje łączące go z innymi postaciami spektaklu. Uczy zadawania pytań z intencją odkrycia tego, co nie wynika bezpośrednio ze scenariusza spektaklu.

Spektakl interaktywny w House of Skills

“Wszyscy musimy tworzyć teatr, by dowiedzieć się, kim jesteśmy i kim możemy się stać.” – Augusto Boal

Spektakl interaktywny House od Skills „Firma” ilustruje dwa dni z życia organizacji. Występuje w nim pięciu bohaterów, których łączą zależności służbowe. W role aktorów wcielają się konsultanci House of Skills, Jokerem jest trenerka z wieloletnim doświadczeniem w pracy z grupami.

Spektakl „Firma” podzielony jest na sceny. Widzo-aktorzy obserwują w nich losy głównej bohaterki i jej relacje z pozostałymi pracownikami firmy. Menedżerka ta w każdej scenie stara się przezwyciężyć trudności zawodowe i prywatne. W wyniku swoich decyzji, działań lub ich zaniechania stopniowo pogarsza swoją sytuację i doprowadza swoje życie do poważnego kryzysu, widocznego w ostatniej scenie. Po pierwszym odegraniu, które zajmuje około 20 minut, widzo-aktorzy wspólnie z Jokerem zastanawiają się nad kluczowymi momentami, w których bohaterka mogła podjąć inną decyzję, inaczej się zachować. Jest to także czas na refleksje, nazwanie emocji, które widzo-aktorzy poczuli w wyniku obejrzenia spektaklu. Następnie odgrywany jest on po raz drugi. Tym razem, każdy widzo-aktor może powiedzieć „Stop” w momencie, w którym zachowałby się inaczej niż główna bohaterka, wejść na scenę zastępując ją i wpłynąć na bieg wydarzeń zgodnie ze strategią, jaką obrał. Pozostali aktorzy improwizują w odpowiedzi na sytuację stworzoną przez nową osobę na scenie. Dzięki temu widzo-aktorzy mają możliwość wypróbowania różnych zachowań, zaobserwowania ich konsekwencji. Po każdej interwencji Joker zaprasza uczestnika do refleksji nad swoją interwencją, otrzymuje on także informację zwrotną od aktorów. Uczestnicy mogą się więc dowiedzieć, jak ich zachowanie zostało odebrane przez bohaterów. Liczbę interwencji ogranicza tylko gotowość do wyjścia na umowną scenę przez widzo-aktorów. Uczą się nie tylko Ci, którzy czynnie zmieniają bieg wydarzeń na scenie, ale również uczestnicy obserwujący te nowe scenariusze z perspektywy widowni.

Fabuła spektaklu „Firma” pokazuje złożoność systemu organizacji. Jest opowieścią o relacjach, niuansach wynikających ze struktury i nieformalnych zależności. Ukazuje wpływ niewłaściwego zarządzania na procesy wewnętrzne, relacje między ludźmi i funkcjonowanie całej organizacji. Scenariusz spektaklu pokazuje, jakie konsekwencje pojawiają się na poziomie firmy i każdego pracownika, gdy menedżerowie nie udzielają wsparcia, brakuje rozmów o trudnościach, a te, które się odbywają, nie ujawniają prawdziwych stanowisk i emocji.

Rozwój poprzez spektakl interaktywny

Raporty opisujące wyzwania HR podkreślają rolę kultury współpracy i budowania właściwego klimatu w firmie – takiego, który wspiera ekspresję emocji wśród pracowników. Spektakl interaktywny to praktyczny warsztat wzbudzający empatię i wspomagający rozwój intra- i interpersonalny. Jest okazją dla uczestników do spotkania ze sobą, swoimi emocjami i z drugim człowiekiem. Dzięki odwoływaniu się do emocji wspomaga rozumienie siebie, swoich stanów emocjonalnych i wzmacnia odwagę w ich nazywaniu i komunikowaniu. Umożliwia nie tylko refleksję, ale również działanie.

Dzięki „gorącym krzesłom” uczestnicy przekonują się, jak krzywdząca może być ocena współpracowników kierowana uprzedzeniami i niewiedzą. Pytania do aktorów i – co ważniejsze – ich odpowiedzi skłaniają do zainteresowania się motywami działania i osobistymi historiami współpracowników.

Udział w spektaklu umożliwia doświadczenie sytuacji biznesowych, z którymi uczestnicy mierzą się w swojej rzeczywistości lub mogą ich dotyczyć, niezależnie od stanowiska, jakie zajmują. Spektakl przedstawia dwie perspektywy organizacji: perspektywę menedżera i pracownika.

Doświadczeniu udziału w spektaklu skłania menedżerów do zadania sobie pytań, m.in. Jakim jestem liderem? Jakiego menedżera i jakiego zarządzania potrzebuje mój zespół? Co jest ważne dla moich pracowników? Czy nasza relacja jest szczera i opiera się na wzajemnym zaufaniu? O co powinienem zadbać we współpracy ze swoim zespołem?

Pracowników zachęca do refleksji na temat ich relacji z przełożonym, w wyniku których pojawić mogą się pytania: Jakie mam relacje z moim menedżerem? Czy menedżer wie o moich trudnościach w pracy? Czy mam w sobie gotowość, aby rozmawiać z nim/ nią o mojej motywacji do pracy?

Doświadczenie konfrontuje menedżerów z ich lękiem przed rozmowami z pracownikami a pracowników z obawą związaną z ujawnieniem swoich trudności przed przełożonym. Jak na dłoni pokazuje konsekwencje braku takich otwartych rozmów w organizacji.

Spektakl oświetla obszary, które dla wielu są istotne w życiu – rodzina, praca, przyjaźnie, samorealizacja, docenienie. Dzięki przedstawionej historii uczestnicy biorący udział w doświadczeniu uświadamiają sobie osobiste konsekwencje wynikające z zaniedbania tych obszarów i porzucania swoich wartości w pracy. Metoda wykorzystywana w spektaklu wzmacnia w uczestnikach poczucie odpowiedzialności za sytuację, w której się znajdują. Zawodowo i prywatnie. Rozwija również poczucie wpływu na jej zmianę, jeśli ta obecna powoduje napięcia. Udział w spektaklu uczy, że nie warto odwracać głowy od trudności i udawać, że wcale ich tam nie ma. Proponuje odważne spojrzenie w miejsce, które uwiera i podjęcie działania. Pokazuje także, że aby zmienić otaczającą rzeczywistość, należy tę zmianę zacząć od siebie i swojej postawy.

Spektakl interaktywny w biznesie

Od naszych klientów często słyszymy potrzebę zaproponowania ich pracownikom wydarzenia rozwojowego, które będzie angażujące, przyniesie efekt i będzie miało wymiar praktyczny. Doświadczenie zapewniane przez uczestnictwo w spektaklu interaktywnym odpowiada na tę potrzebę, gdyż uruchamia procesy głębsze niż szkolenie bazujące na wiedzy, a tym samym wpływa na trwałą zmianę postaw widzo-aktorów.

Warto zainwestować w takie wydarzenie dla pracowników, jeśli:

Menedżerowie mają potrzebę sprawdzenia w praktyce umiejętności zdobytych podczas różnych szkoleń menedżerskich;
Menedżerowie i pracownicy chcą się rozwijać interpersonalnie, pogłębiać samoświadomość;
Pracownicy – mimo udziału w szkoleniach – nie stosują umiejętności;
Nowo mianowani menedżerowie potrzebują doświadczenia, które da im odczuć, na czym polega ich rola;
Organizacja poszukuje krótkiej i praktycznej formy rozwojowej;
Firmie zależy na tworzeniu kultury opartej na rozmowie. Takiej, która pojawia się na co dzień, a nie tylko od święta zwanego oceną roczną.

Umair Haque w swoim artykule „Jesteś liderem czy tylko udajesz?” zadaje pytanie: „Co stanie się na przykład, kiedy sytuacja na scenie wymknie się spod kontroli albo widownia zacznie protestować, albo gdy zaczną się walić ściany teatru? Aktor, który nie potrafi improwizować, będzie stał jak sparaliżowany. A to właśnie możemy zaobserwować dzisiaj: kolejni liderzy stoją jak sparaliżowani w obliczu nieoczekiwanego chaosu w tych niełatwych czasach i w niepewnym świecie. I bez znaczenia jest, czy mówimy o liderach politycznych, społecznych, kulturalnych czy też korporacyjnych. Uczymy się tekstu, wykuwamy na pamięć cytaty, uważnie badamy kąt ułożenia rąk, wykonując gesty”.

Udział w spektaklu jest okazją do przygotowania się na niespodziewane sytuacje i sprawdzenia przez uczestników możliwych rozwiązań, zanim pojawią się one w ich realnym świecie. Umożliwiamy im improwizację w bezpiecznym środowisku, wspomagając wzrost elastyczności zachowań i zrozumienie konsekwencji własnych działań. Z gwarancją, że ściany teatru się nie zawalą.

Jak się odnajduje spektakl interaktywny w biznesie? Dwa case study programów rozwojowych, w których spektakl odegrał ważną rolę, zostały opisane w tym materiale. Na koniec przytoczymy słowa jednego z uczestników opisywanych programów: “Mocą sprawczą dramy jest to, że nie ma jednego opracowanego scenariusza, czyli tak jak w życiu biznesowym, zmusza do szybkiego i elastycznego reagowania i jednocześnie pokazuje jak bardzo mój punkt widzenia może różnic się od punktu widzenia innej osoby. Poza tym świetnie pokazuje jak ogromne znaczenie ma efektywna a nie pozorna komunikacja. Rozwój sytuacji jest zaskakujący, wzbudza emocje i tym samym zapada w pamięć utrwalając to czego uczy. Daje możliwość “poćwiczenia na żywym organizmie” rozwiązywania trudnych sytuacji biznesowych w bezpiecznym środowisku warsztatowym.”

House of Skills korzysta ze scenariusza spektaklu „Firma” na licencji Fundacji Teatr Praktyczny.